Màu nóng – màu lạnh, các màu cơ bản, bánh xe màu sắc, ý nghĩa của màu sắc, cách phối màu như thế nào, ứng dụng màu sắc trong cuộc sống ra sao…, bài viết này sẽ trả lời tất cả cho bạn làm chủ lý thuyết màu sắc như thế nào?
1. Ba thành phần xác định một màu sắc
Hãy nhìn vào bánh xe màu ở trên, bạn dễ dàng nhận ra chúng ta có tới tận ba màu vàng khác nhau: Vàng, vàng xanh, vàng cam. Ba màu này khác nhau ở tỉ lệ phối trộn giữa màu vàng và các màu gốc khác. Bạn cũng nhận ra rằng trong bánh xe màu này thiếu vắng mất hai màu cơ bản khác thường xuyên xuất hiện trên thực tế là đen và trắng. Cùng với sự phát triển của kĩ thuật pha chế và tái tạo màu sắc, hàng triệu màu đã được ghi nhận và tạo ra. Điều này dẫn tới nhu cầu một hệ thống xác định màu sắc khác đầy đủ hơn. Hệ thống định danh màu sắc sử dụng Sắc thái (Hue), Độ bão hòa (Saturation/Chroma) và Độ sáng (Brightness/Value) (viết tắt HSB hoặc HSV) do Albert H. Munsell xây dựng từ những năm 1930 là một trong số đó.
2. Tương quan giữa các thành phần xác định màu sắc
2.1 Sắc thái (Hue)
Được xác định bằng số đo góc tạo bởi màu chúng ta đang xem xét và màu đỏ nguyên gốc, đây là vị trí của màu trên bánh xe màu. Dải màu vàng sẽ xuất hiện giữa 50 và 70 độ, với màu vàng gốc được đặt ở 60 độ. Trong khí đó màu xanh lá cây xuất hiện ở 120 độ và màu xanh da trời có mặt ở vị trí 240
2.2 Độ bão hòa (Saturation/Chroma)
Độ bão hòa màu (Saturation/Chroma) là đại lượng đặc trưng cho màu sắc tương đối của vật thế so với màu gốc. Hiểu một cách đơn giản là cũng một màu nhưng với mức độ đậm nhạt khác nhau hay nói khác đi là chúng ta đang pha màu với màu trắng. Độ bão hòa thường được thể hiện bằng tỷ lệ phần trăm giữa 0 và 100%. Giá trị càng thấp, màu hiển thị càng gần với màu trắng hơn.
2.3 Độ sáng (Brightness/Value)
Đây là đại lượng thể hiện cách ánh sáng tương tác thực tế với một màu sắc, thường được thể hiện bằng tỷ lệ phần trăm từ 0 đến 100%. Một cách đơn giản, đây là đại lượng thể hiện việc chúng ta đang pha màu với bao nhiêu phần trăm màu đen. Một màu vàng ở 0% độ sáng sẽ có màu đen, trong khi cũng màu vàng đó với 100% độ sáng và độ bão hòa, ta sẽ có màu vàng đầy đủ giống như trên bánh xe màu
3. Dải hiển thị màu (Colour gamut)
Dải hiển thị màu (Colour gamut) là một cách để mô tả khả năng thể hiện màu sắc mà một hệ thống tái tạo màu có thể tạo ra, thường được biểu thị bằng tỉ lệ % so với độ rộng dải màu cơ bản, như Rec.709 (HDTV) hay sRGB (máy tính và máy ảnh kĩ thuật số).
Đây là một yếu tố cực kì quan trọng mà bạn cần để ý nếu muốn tránh tình trạng bạn thiết kế một màu thì sản phẩm thực tế lại ra một màu khác, ví dụ bạn dùng màu đỏ tươi thì khi in ra tác phẩm thì bạn nhận được màu đỏ đậm. Lý do rất đơn giản là bạn đang sử dụng hai hệ thống tái tạo màu khác nhau: hệ RGB tồn tại trên máy tính còn CMYK thì hữu dụng khi in. Và hai hệ thống này có dải hiển thị màu khác nhau. May mắn là khi màu bạn dùng nằm trong dải hiển thị đúng theo tiêu chuẩn chung của cả hai.
Nếu chỉ làm việc với một hệ tái tạo màu thì bạn cũng cần để ý đến thông số này của màn hình hoặc máy in bởi những các hãng khác nhau, các dòng sản phẩm khác nhau thì sẽ có kĩ thuật tái tạo màu khác nhau, thậm chí các lô sản xuất khác nhau cũng sẽ có những dải hiển thị màu khác nhau. Lời khuyên ở đây là bạn hãy luôn thử so sánh màu sắc giữa thiết bị hiện có của bạn và thiết bị mới khi quyết định sử dụng một thiết bị mà bạn chưa kiểm tra.
4. Nhận thức màu
Các màu sắc của các đối tượng xung quanh cũng ảnh hưởng sâu sắc đến cách chúng ta nhận thức màu sắc của vật thể. Chúng là một phần tạo nên các ảo giác quang học như hình dưới đây. Hai ô vuông A và B có cùng một màu (mã #787878 theo hệ RGB) nếu bạn tách riêng chúng ra
Màu sắc cũng có tác động sâu sắc đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của mỗi người. Mỗi màu đều chứa trong mình một hàm nghĩa riêng. Vi dụ màu đỏ là một màu nóng có liên hệ mật thiết đến tình yêu, sự ấm áp, đam mê và cả sự nguy hiểm. Trong khi đó, màu xanh lá cây là gợi nên hình ảnh thiên nhiên và cảm giác thư thái êm dịu. Sử dụng màu thích hợp ở đúng vị trí là một nghệ thuật mà bạn cần học hỏi và luyện tập thường xuyên.
Nguồn Design.vn
Viện Đào Tạo Quốc Tế FPT
FPT Arena Multimedia – https://arena.fpt.edu.vn
