Từ những dấu vẽ nguyên sơ trong hang động cho đến kỷ nguyên AI hiện đại, thiết kế đồ hoạ đã trải qua hàng ngàn năm hình thành và phát triển. Mỗi giai đoạn lịch sử đều để lại dấu ấn rõ nét, tạo nên nền tảng tư duy và kỹ năng mà các nhà thiết kế ngày nay đang tiếp tục kế thừa và mở rộng.
Ngành thiết kế đồ hoạ không ra đời trong một khoảnh khắc cụ thể, mà được bồi đắp dần từ nhu cầu tổ chức và truyền đạt thông tin của loài người. Ở thời tiền sử, khi chữ viết chưa xuất hiện, hình ảnh là ngôn ngữ duy nhất giúp con người ghi lại thế giới xung quanh. Những bức tranh tại Lascaux hay Altamira cho thấy tư duy tạo hình đầu tiên với nhịp điệu, mảng hình và sự đối lập thị giác, đây là tiền đề của visual communication sau này . Từ những ký hiệu sơ khai đó, con người học được cách mã hoá và giải mã hình ảnh, một trong những nền móng quan trọng của thiết kế hiện đại.
Đến thời Trung Cổ, thiết kế gắn chặt với tôn giáo. Tri thức lúc này thuộc về giới tu sĩ, vì vậy các bản thảo minh hoạ, tranh trang trí viền hay ký hiệu biểu tượng đều phục vụ mục tiêu truyền tải giáo lý. Đây là thời kỳ thiết kế mang nặng tính biểu tượng, chữ và hình được viết tay thống nhất trong một bố cục trang tinh xảo, giúp người xem dễ tiếp nhận tri thức qua hình ảnh .
Bước ngoặt mang tính quyết định diễn ra vào thế kỷ 15 khi Gutenberg phát minh máy in chữ rời. Typography lần đầu được chuẩn hoá, nghề sắp chữ ra đời, và thiết kế đồ hoạ chuyển từ nghệ thuật trang trí thành ngành sản xuất thông tin đại chúng . Sách được in hàng loạt mở ra kỷ nguyên truyền thông đại chúng, tạo nền tảng cho mọi hoạt động thiết kế sau này.
Sang thế kỷ 18–19, công nghiệp hoá và sự bùng nổ của báo chí khiến thông tin cần được truyền đi nhanh và rõ ràng hơn. Poster, quảng cáo và kỹ thuật minh hoạ phát triển mạnh mẽ. Nhiều trường phái ảnh hưởng sâu sắc đến thiết kế thế giới cũng ra đời, như Arts and Crafts đề cao giá trị thủ công; Art Nouveau với đường cong mềm mại và typography trang trí; hay Constructivism và De Stijl với ngôn ngữ hình học và màu cơ bản. Đây là giai đoạn đặt nền móng cho hệ thống thị giác mà chúng ta vẫn đang sử dụng trong truyền thông hiện đại .
Đầu thế kỷ 20, Bauhaus xuất hiện và thay đổi hoàn toàn tư duy thiết kế. Tinh thần “form follows function” thúc đẩy nhà thiết kế loại bỏ mọi chi tiết thừa, hướng đến sự đơn giản, hợp lý và hiệu quả. Swiss Style sau đó tiếp tục đưa khái niệm grid system và font sans-serif, đặc biệt là Helvetica đã trở thành chuẩn mực toàn cầu. Những nguyên lý của Bauhaus và Swiss Style chính là nền tảng trực tiếp của UI/UX, web và app design ngày nay .
Từ 1950 đến 1980, văn hoá đại chúng bùng nổ với sự xuất hiện của TV, thương hiệu và quảng cáo đại trà. Pop Art mang màu sắc mạnh và tính đại chúng vào thiết kế, bao bì trở thành yếu tố cạnh tranh chiến lược, còn logo được nâng lên tầm biểu tượng nhờ các nhà thiết kế như Paul Rand. Đây là giai đoạn thiết kế vượt ra ngoài nhiệm vụ trình bày thông tin, chuyển sang xây dựng hình ảnh và bản sắc thương hiệu .
Cuộc cách mạng số diễn ra mạnh mẽ từ những năm 1980 với Macintosh, Illustrator và Photoshop. Thiết kế chuyển hoàn toàn từ môi trường thủ công sang môi trường số. Desktop Publishing thay đổi ngành in, còn nhà thiết kế trở thành người tạo ra thông tin kỹ thuật số, có thể thao tác, chỉnh sửa và xuất bản nội dung nhanh chóng, chính xác hơn bao giờ hết.
Khi Internet và smartphone phổ biến từ năm 2000, thiết kế bước sang một kỷ nguyên mới: trải nghiệm người dùng. UI/UX yêu cầu nhà thiết kế không chỉ tạo hình mà còn phải hiểu hành vi người dùng, hệ thống điều hướng, icon và bố cục linh hoạt. Đây là thời điểm mà thiết kế phát triển từ graphic design truyền thống sang experience design – thiết kế dựa trên hành trình và nhu cầu thực tế của người dùng.
Ngày nay, ngành thiết kế đang đứng trong thời đại hậu kỹ thuật số, nơi AI, 3D, motion graphic và dữ liệu trở thành trung tâm. Thiết kế không còn bó buộc trong một màn hình hay tờ giấy, mà hoạt động đa nền tảng và đa định dạng. AI chuyển từ vai trò hỗ trợ sang đồng sáng tạo, trong khi hệ thống thiết kế và tư duy hệ thống trở thành bộ xương sống của sản phẩm số. Motion graphic, CGI và brand system động là chuẩn mực mới của truyền thông, đưa ngành thiết kế sang một giai đoạn năng động và liên tục đổi thay.
Từ những dấu tay trên vách đá đến trải nghiệm số phức tạp trong thời đại AI, lịch sử ngành thiết kế đồ hoạ là hành trình dài của tư duy, sáng tạo và công nghệ. Mỗi thế hệ nhà thiết kế đều kế thừa tinh hoa của quá khứ để tạo ra tương lai và câu chuyện đó vẫn đang được viết tiếp mỗi ngày.
FPT Arena Multimedia mang đến chương trình đào tạo Thiết kế Đồ hoạ – Multimedia chuẩn quốc tế, học đi đôi với thực hành, bám sát nhu cầu tuyển dụng thực tế. Nếu bạn muốn trở thành một nhà thiết kế dẫn đầu trong kỷ nguyên AI, 3D và trải nghiệm số, đây chính là thời điểm tốt nhất để bắt đầu.
Tìm hiểu chương trình học và đăng ký tư vấn ngay hôm nay tại FPT Arena Multimedia.
Zalo: zalo.me/fptarenaofficial
Hà Nội: (024) 7300 8855 TP HCM: (028) 7300 8866 Đà Nẵng: (0236) 730 8826 / 0326455142 Cần Thơ: (0292) 7308806 / 0901 834857
