Liệu sau này, bao nhiêu phim sẽ được áp dụng công nghệ “diễn viên kĩ thuật số” nữa?
Khi bộ phim Rogue One ra rạp vào cuối năm ngoái, đã có rất nhiều cuộc tranh luận nổi lên xung quanh việc “hồi sinh” lại một diễn viên đã khuất bằng kĩ thuật tạo dựng hình ảnh (trong Rogue One là nhân vật Moff Tarkin, do diễn viên Peter Cushing đã khuất thủ vai). Từ những cuộc tranh luận ấy, người ta nói về tầm quan trọng của một “diễn viên kĩ thuật số” trong ngành công nghiệp tỉ đô này.
Chắc chắn rằng ta sẽ thấy thêm nhiều bộ phim nữa sử dụng kĩ thuật hữu dụng kia. Ngay trong năm nay, ta đã có Logan có diễn viên kĩ thuật số thủ vai, với một vài cảnh đã sử dụng một Hugh Jackman giả và một Laura giả (cô bé dị nhân mới trong Logan, do bé Dafne Keen thủ vai).
Trong bộ phim cuối cùng của Hugh Jackman với vai Wolverine này, có một cảnh xuất hiện một nhân vật mang tên X-24 – một dị nhân nhân tạo, được tạo nên trong phòng thí nghiệm với ADN của Wolverine, có cùng khả năng hồi phục nhanh chóng và bộ vuốt adamantium. Điều này có nghĩa rằng khi Wolverine và X-24 giao tranh, ta sẽ có hai Hugh Jackman trên màn hình. Một số cảnh khác, đa phần là cảnh hành động, họ dùng một “đầu Logan kĩ thuật số” ghép lên cơ thể của một diễn viên đóng thế cũng như sử dụng một bé “Laura kĩ thuật số”.
Mặc dù Hollywood đã dựa vào kĩ thuật người đóng thế kĩ thuật số này nhiều năm rồi, việc áp dụng công nghệ trên vào Logan dường như lại cực kì liền mạch, kể cả khi những cảnh nhỏ ấy diễn ra rất ngắn và nhân vật không nói lời thoại nào. Có lẽ đây là một ví dụ cụ thể về vấn đề định hướng cho những “diễn viên kĩ thuật số” kia, cách thức nào để sử dụng chúng một cách hợp lý, phù hợp với phong cách kể chuyện của đạo diễn.
Hãng Cartoon Brew đã tới bàn luận với Image Engine, đội ngũ kĩ thuật tại Vancouver đứng đằng sau Hugh Jackman và Laura kĩ thuật số, để tìm hiểu cách thức mà hai nhân vật đầy tính biểu tượng kia bước ra từ màn hình máy tính lên màn ảnh rộng như thế nào.
Sau khi được giao trách nhiệm tạo nên hai hình ảnh máy tính của đầu Jackman và bé Keen, Image Engine biết ngay rằng mình đang phải đối mặt với thử thách gì. “Ai cũng biết tới Logan, đó chính là thử thách lớn nhất của chúng tôi”, giám sát hiệu ứng hình ảnh của Image Engine, Martyn Culpitt nói. Chắc chắn đây là một gánh nặng tâm lý rất lớn, khi họ đang góp phần tạo nên hình ảnh của một tượng đài Wolverine đã xuất hiện trên màn bạc suốt 17 năm trời.
Đội ngũ kĩ thuật Image Engine đã từng tạo nên nhiều hình ảnh kĩ thuật số của diễn viên trên màn ảnh, nhưng đa số, họ chỉ tạo nên những sinh vật mang hình dáng con người hay tạo hình những diễn viên đóng thế. Họ chưa bao giờ đối mặt với thử thách tạo nên một nhân vật hoàn chỉnh, giống hệt với diễn viên nguyên mẫu. Điều đó có nghĩa rằng Imgane Engine phải nâng cấp dây chuyền sản xuất của mình, đồng thời lợi dụng lại những kĩ thuật họ đã từng sử dụng trước đây. “Về cơ bản, gần như chúng tôi phải xây dựng lại toàn bộ hệ thống từ con số không”, Culpitt nói.
Quá trình tạo nên những nhân vật kĩ thuật số
Đây là cách họ tạo nên một Hugh Jackman kĩ thuật số – tức là tạo hình cả X-24 cũng như Logan – và một bé Dafne Keen. Từ bước lập kế hoạch quay thực tế ngay tại trường quay, cho tới sử dụng một phương pháp quét kĩ thuật đặc biệt để lấy hình ảnh của Jackman và Keen.
1. Lên kế hoạch
Trước khi tiến hành “ghép đầu” cho nhân vật (cụ thể là cho Logan và cho X-24), người giám sát hiệu ứng đặc biệt cho phim Logan, anh Chas Jarrett đã phải nhờ studio Halon hoạt họa hóa một số cảnh có nhiều Jackman xuất hiện, để thử nghiệm trước khi chính thức bắt tay vào làm việc.
“Việc này sẽ cho phép Chas và James Mangold có thể xác định được những lựa chọn góc máy nào sẽ ảnh hưởng tới lịch trình quay và lịch xử lý phim”, giám đốc Halon, anh Clint Reagan nói.
2. Cảnh quay
Một vài chuyên gia phương pháp luận sẽ được thuê về để giám sát những cảnh quay trực tiếp, nhận định xem cảnh nào cần một khuôn mặt kĩ thuật số hay cần thay thế một đầu kĩ thuật số hoàn chỉnh. Những diễn viên đóng thực tế sẽ được dính một số điểm xác định trên mặt để giúp việc tạo hình ảnh bằng máy tính được dễ dàng hơn. Ví dụ như cảnh Logan trốn thoát khỏi sự truy đuổi của nhóm Reavers bằng chiếc xe limousine.
Ở cảnh cầu thang, khi mà Logan gặp bản sao X-24 lần đầu tiên và cả hai Hugh Jackman đều hiện rõ mặt, Jackman thật đứng dưới cầu thang trong vai Logan và từ trên tầng đi xuống, X-24 được đóng bởi một diễn viên đóng thế khác. Sau đó, cảnh quay này được tái hiện lại một lần nữa với hai diễn viên đổi vai cho nhau, nhằm cho đội ngũ kĩ thuật có thể chỉnh sửa ánh sáng trên khuôn mặt kĩ thuật số được chuẩn xác nhất.
Cũng như với các cảnh quay thay đầu, thay mặt khác, đội ngũ tại Image Engine phải khớp từng chuyển động của nhân vật, cũng như sắc thái trên khuôn mặt nhân vật, nhất là khi thể trạng thể chất của hai Jackman là khác nhau.
3. Quét mặt và cơ thể diễn viên
Sử dụng một hệ thống ánh sáng dựa vào hình ảnh và một hệ thống tạo hình người thực đã được nghiên cứu nhiều năm trời tại Viện Công nghệ Sáng tạo thuộc Đại học Nam California, các nhà làm phim đã có được hình quét chính xác khuôn mặt của Jackman và của Keen.
Việc quét biểu cảm khuôn mặt diễn viên được tiến hành bên trong hệ thống kể trên, áp dụng nhiều điều kiện ánh sáng khác nhau trên những biểu cảm khuôn mặt khác nhau. Anh Culpitt giải thích rằng hệ thống như vậy sẽ giúp thử nghiệm nhiều hình dáng khuôn mặt và sẽ mang một cái nhìn “giống thật” nhất trong mắt khán giả, mỗi khi nhân vật kĩ thuật số chuyển động hay biểu lộ cảm xúc.
Điều thú vị là Jackman đã phải cắt tóc cạo râu (cắt mất bộ tóc biểu tượng của Wolverine) để cho hệ thống quét có thể lấy được càng nhiều hình ảnh về da mặt của Jackman càng tốt. “Nhờ đó chúng tôi có thể lấy được toàn bộ chi tiết các lỗ chân lông trên mặt Jackman, để có thể thấy được hình dáng miệng và cằm của anh”, Culpitt nói.
Nhờ vậy, khuôn mặt của diễn viên trên ảnh thô hoàn toàn trùng khớp với những mẫu được tạo ra trên máy tính. “Cách thức này đã giúp chúng tôi rất nhiều”, người giám sát quy trình kết hợp hình ảnh của Image Engine, anh Daniel Elophe nói. “Chúng tôi sử dụng nó để làm trẻ hóa X-24. Chúng tôi làm da của hắn mịn hơn, loại bỏ toàn bộ vết nám và những chi tiết phức tạp”.
4. Dựng nên phần đầu của nhân vật
Có được dữ liệu ánh sáng trên khuôn mặt diễn viên cũng mới chỉ là bước khởi đầu trong các công việc cần làm của Image Engine. Để đưa một hình ảnh hoàn chính lên màn ảnh, họ cần phải dựng lại cấu trúc khuôn mặt cũng như các đặc điểm riêng khác cho những “diễn viên kĩ thuật số” của mình. Mặc dù những diễn viên ấy không có lời thoại nào, những nhà làm phim vẫn cần tạo nên một hình ảnh chân thực và chính xác nhất, gần với diễn viên thực nhất có thể.
5. Tạo chuyển động cho các biểu hiện trên khuôn mặt
Độ chính xác của các dữ liệu thu thập được trong giai đoạn thử nghiệm ánh sáng trên mặt hình mẫu có nghĩa rằng đội ngũ tạo hình ảnh có một hình ảnh chính xác của mỗi diễn viên. Họ cũng có những công cụ riêng để giải quyết tóc của nhân vật. Nhưng một trong những thử thách chính của đội ngũ tạo hình đó là duy trì hình ảnh khuôn mặt của diễn viên dù họ đang quay theo góc nhìn nào.
“Ở một số góc quay, diễn viên kĩ thuật số trông không giống Hugh hay Dafne chút nào cả”, Culpitt nói. “Chúng tôi phải thay đổi mọi thứ, điều chỉnh hình ảnh để mọi thứ phải hoàn hảo trong từng góc máy”. Mặt của bé Keen đặc biệt khó bởi lẽ cô bé biểu lộ rất nhiều cảm xúc khi tấn công kẻ địch.
Việc giải quyết ánh mắt của nhân vật cũng là một trong những yếu tố “khó nhằn” nhất, thậm chí quyết định một cảnh quay có thành công hay không. Con mắt là cửa sổ tâm hồn và chỉ cần nhìn vào đó, ta có thể biết được nhân vật đó có hồn hay không.
“Để tái tạo lại cách ánh sáng phản chiếu vào mắt một cách chính xác, chúng tôi đã phải tạo nên một hệ thống thấu kính để bắt chước lại y hệt cách thức một con mắt hoạt động”, Culpitt nói. “Không có nó, con mắt sẽ vô hồn”.
6. Những điểm nhấn cuối cùng
Việc điều chỉnh ánh sáng cho các diễn viên kĩ thuật số được thực hiện bằng một phần mềm độc quyền của Image Engine mang tên Gaffer. “Chúng tôi tạo ra một bảng mẫu ánh sáng, cho phép các nghệ sĩ tạo hình có thể theo dõi từng khung hình, từng chi tiết từ quá trình bắt đầu hoạt họa hóa hình ảnh cho tới bước render hình ảnh”, cô Shimizu nói.
Họ cũng áp dụng công nghệ dò tìm tia Solid Angle để có thể có một hiệu ứng ánh sáng phù hợp nhất trên da nhân vật. Bên cạnh đó, một phần mềm khác được sử dụng để cung cấp một trạng thái hình ảnh phù hợp nhất. “Đôi khi hình ảnh yêu cầu một chiếc áo bị rách, hoặc chút máu ở đây, một vết sẹo ở kia, hay một kiểu tóc khác của nhân vật”, cô Shimizu giải thích.
Hiện trạng sự nghiệp của những diễn viên kĩ thuật số
Không giống như diễn viên quá cố Peter Crushing trong Rogue One, những Hugh Jackman kĩ thuật số hay Dafne Keen kĩ thuật số không được coi là một vai diễn chính (bởi lẽ chúng rất ít xuất hiện). Tuy nhiên, những gì mà Image Engine làm được thể hiện cho ta thấy rằng ngành giải trí, cụ thể trong trường hợp này là ngành điện ảnh, có thể làm được gì.
Có trong tay những diễn viên kĩ thuật số, các đạo diễn có thể đưa ra nhiều lựa chọn hơn cho một cảnh quay khó, những cảnh quay đúng với ý mình hay thậm chí, những cảnh quay nguy hiểm. Một lợi ích rõ ràng khác đó là diễn viên sẽ không cần có mặt khi đạo diễn quay phim hoặc tiến hành quay lại những cảnh quay hỏng. Tuy nhiên, kĩ thuật này cần tới những nghệ sĩ hiệu ứng hình ảnh đầy kinh nghiệm hay những kĩ thuật viên thạo việc, thậm chí cần tới cả lòng tin của những vị đạo diễn phim nữa.
Tiềm năng của những diễn viên kĩ thuật số này là rất lớn, và ta có thể thấy điều ấy rất rõ qua những diễn viên kĩ thuật số ngày một thuyết phục hơn. “Đó là một động thái vừa dũng cảm, vừa liều lĩnh từ những nhà làm phim”, anh Daniel Elophe từ Image Engine nói. Còn bạn, bạn có muốn thấy thêm những diễn viên kĩ thuật số khác xuất hiện trên màn bạc không?
Theo Genk
Khối Giáo dục FPT – fpt.edu.vn
Trường Đào Tạo Mỹ Thuật Đa Phương Tiện – fpt.arena.edu.vn