Nếu bạn chưa biết thì Javascript là ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất trên thế giới trong suốt 20 năm qua. Trong bài viết này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu sâu hơn về ngôn ngữ lập trình này cũng như những điều cơ bản về JS mà bạn nên biết nhé.
Javascript là gì?
Javascript là một ngôn ngữ lập trình website, được tích hợp và nhúng trong HTML và giúp cho website trở nên sống động hơn. Đây là dạng ngôn ngữ theo kịch bản, được hình thành dựa trên chính đối tượng phát triển có sẵn hoặc đơn giản là tự định nghĩa ra. Javascript cho phép bạn kiểm soát các hành vi của trang web tốt hơn so với việc chỉ sử dụng mỗi HTML. Có thể kể đến một vài ứng dụng thực tiễn cực kỳ quen thuộc của Javascript như slideshow, pop-up quảng cáo hay tính năng autocomplete của Google,… chúng đều được viết bằng ngôn ngữ Javascript.
Javascript được biết đến lần đầu tiên vào tháng 9 năm 1995, được tạo vỏn vẹn trong vòng 10 ngày bởi Brendan Eich – một nhân viên Netscape. Thực chất tên gọi đầu tiên người ta dùng cho ngôn ngữ lập trình này là Mocha, sau đó đổi thành Mona và tiếp tục biến đổi thành Livescript trước khi trở thành ngôn ngữ lập trình Javascript phổ biến như bây giờ. Phiên bản đầu tiên của ngôn ngữ lập trình này bị Netspace giới hạn độc quyền và chỉ có các tính năng hạn chế. Tuy nhiên nó vẫn tiếp tục phát triển theo thời gian và hoàn thiện đến thời điểm hiện tại nhờ sự làm việc liên tục của cộng đồng các lập trình viên.
Cho đến thời điểm hiện tại, Javascript đã phát triển và hoạt động trên hầu khắp mọi trình duyệt và trên các thiết bị di động đến máy tính bàn. Chỉ trong hơn 20 năm, Javascript từ một ngôn ngữ lập trình riêng trở thành một công cụ quan trọng nhất trên bộ công cụ của các chuyên viên lập trình web.
Ứng dụng của Javascript
Hiện nay, Javascript được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực phổ biến như:
- Lập trình website
- Xây dựng ứng dụng cho website máy chủ
- Ứng dụng di động, app, trò chơi
Cụ thể hơn, khi bạn tải một trang web, trình duyệt sẽ phân tích cú pháp HTML và tiến hành tạo ra một loại dữ liệu gọi là DOM từ nội dung. DOM sẽ thể hiện chế độ xem trực tiếp của trang web với mã Javascript. Đoạn mã này sẽ thực hiện cập nhật cho DOM và được trình bày ngay lập tức trước mắt người dùng.
Ưu điểm của ngôn ngữ lập trình Javascript
Khách hàng có thể dễ dàng sử dụng Javascript
Các mã được tiến hành thực hiện thông qua bộ vi xử lý của chính người dùng thay vì sử dụng trên máy chủ web. Nhờ vậy, bạn có thể tiết kiệm năng thông, đồng thời giảm những căng thẳng, hoạt động quá nhiều trên máy chủ web dễ dàng hơn.
Ngôn ngữ lập trình thông dụng, phổ biến
Javascript được người dùng đánh giá là ngôn ngữ lập trình đơn giản, dễ dàng tìm hiểu cũng như sử dụng. Với những cú pháp tương đối giống với tiếng Anh thì việc bạn có thể thực hiện thao tác với Javascript một cách dễ dàng và nhanh chóng. Thông qua mô hình DOM được sử dụng, cung cấp tới nhiều tính năng hữu ích, được viết sẵn và đem lại khả năng đáp ứng tốt với những nhu cầu, đòi hỏi khác nhau từ phía người dùng.
Với những tính năng hữu ích mà ngôn ngữ lập trình này mang lại thì việc phát triển kịch bản nhằm giải quyết yêu cầu, mục đích cũng trở nên dễ dàng hơn. Nhờ vậy mà những mục đích tùy chỉnh của con người được đáp ứng hiệu quả với sự hỗ trợ tối đa từ Javascript.
Độ nhanh chóng với người dùng cuối
Việc sử dụng ngôn ngữ Javascript có khả năng đảm bảo khi mã được thực hiện trên thiết bị máy tính của người dùng đồng nghĩa với việc quá trình xử lý lẫn kết quả đều được hoàn thành ngay lập tức. Thời gian cụ thể sẽ phụ thuộc vào từng nhiệm vụ tương ứng thời gian nhất định, tuy nhiên thường thì các vấn đề sẽ được giải quyết nhanh chóng.
Mang tới tính năng bổ sung cho các website
Nhờ vào Greasemonkey giúp đảm bảo cho các nhà phát triển ngôn ngữ lập trình Javascript dễ dàng trong việc viết các đoạn mã, từ đó có thể thực hiện hiệu quả trên website như mong muốn. Đồng thời, việc mở rộng thêm các tính năng của trang web cũng trở nên đơn giản và dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, với những trang web khi sử dụng có yêu cầu sở hữu tính năng nhất định thì chúng ta hoàn toàn có khả năng tự viết, ngoài ra cũng có thể sử dụng thêm trình bổ sung Greasemonkey giúp việc thực hiện diễn ra thuận lợi trên website chúng ta đang dùng.
Ứng dụng đa dạng trên nhiều trình duyệt khác nhau
Nhờ vào khả năng sử dụng thông qua nhiều trình duyệt khác nhau nên ngôn ngữ lập trình Javascript ngày càng trở nên phổ biến, được tin dùng và ứng dụng phong phú hơn. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp ngôn ngữ lập trình này trên nhiều trình duyệt trên máy tính như Chrome, Firefox,… hay cá trình duyệt khác trên thiết bị di động. Đây cũng là ưu điểm nổi bật giúp Javascript được ứng dụng hiệu quả, đầy đủ hơn cũng như đáp ứng được nhu cầu của con người một cách tốt nhất.
Dễ dàng trong quá trình sử dụng
Sử dụng Javascript đảm bảo cho các lập trình viên có thể dễ học, dễ dàng phát hiện lỗi khi xuất hiện, đồng thời cũng có khả năng hoạt động nhanh chóng, nhẹ nhàng hơn so với các ngôn ngữ lập trình khác. Nhờ vậy, quá trình sử dụng cũng thích hợp với nhiều đối tượng người dùng, mang lại hiệu quả cao và tránh những ảnh hưởng không mong muốn có thể xảy ra.
Sở hữu giao diện thân thiện, tính năng đa dạng
Javascript được ưa chuộng hơn cả bởi sở hữu giao diện thân thiện, phù hợp với hầu hết mọi đối tượng người dùng khác nhau. Không chỉ vậy, ngôn ngữ lập trình này cũng mang lại tính tương tác cao giúp cho quá trình ứng dụng của mỗi người dùng một kết quả ưng ý nhất. Javascript cũng sở hữu nhiều tính năng giúp website bạn tạo ra có được hiệu quả sử dụng lý tưởng. Tiêu biểu như việc tiến hành thêm slide, slideshow, thực hiện hiệu ứng cuộn khi chuột di tới, tính năng kéo thả,… tất cả đều được trang bị đầy đủ và mang lại hiệu quả sử dụng tốt nhất cho người dùng.
Hạn chế của ngôn ngữ Javascript
Bên cạnh những ưu điểm nổi bật được nhắc tới phía trên, ngôn ngữ lập trình “quốc dân” của chúng ta vẫn còn tồn tại một số hạn chế cần khắc phục. Việc xác định và nắm rõ được những hạn chế sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc đánh giá cũng như đưa ra quyết định sử dụng hợp lý nhất.
- Ngôn ngữ lập trình Javascript dễ bị khai thác: điều này đồng nghĩa với việc bảo mật cho ngôn ngữ này không được đánh giá cao. Bởi vậy, trong quá trình sử dụng người dùng cần lưu ý những nguy cơ để chủ động xử lý khi có vấn đề xảy ra.
- Với Javascript, chúng ta có thể sử dụng để thực thi mã độc trên máy tính của người dùng nên có thể gây những ảnh hưởng hay thiệt hại không nhỏ tới công việc mà chúng ta đang thực hiện.
- Javascript có thể không sử dụng được với một số trình duyệt cụ thể trong một số trường hợp nhất định. Điều này gây bất lợi cho một số người dùng khi không thể sử dụng ngôn ngữ này khi cần thiết.
- Javascript sở hữu code snippets khá lớn nên có thể khó khăn trong quá trình sử dụng.
Hoạt động của ngôn ngữ Javascript trên một website
Việc sử dụng ngôn ngữ Javascript ngày càng trở nên phổ biến, thông dụng đối với nhiều người dùng. Với ngôn ngữ này, việc cần làm chỉ là nhúng trực tiếp vào trang web, hoặc được tiến hành tham chiếu thông qua file.js riêng biệt. Bởi đây là ngôn ngữ phía client nên script được tải đầy đủ về máy của khách hàng khi truy cập. Đồng thời, nó cũng được xử lý ngay tại đó thay vì được xử lý trên server trước khi đưa kết quả tới khách hàng truy cập.
Ngoài ra, việc sử dụng ngôn ngữ lập trình này hỗ trợ đầy đủ cho khách hàng khi họ muốn tắt hay mở trên các trình duyệt web được ứng dụng cơ bản hiện nay. Nhờ vậy, việc có thể xác định được website hoạt động như thế nào, tình hình thực tế ra sao khi không có ngôn ngữ Javascript đang hoạt động. Javascript được người dùng đánh giá cao bởi khả năng hoạt động đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả. Hiện nay, ngôn ngữ lập trình này đang được ứng dụng trên nhiều nền tảng khác nhau để đáp ứng nhu cầu của người dùng như:
- Sử dụng Javascript cùng HTML, hay CSS để trở thành ngôn ngữ không thể thay thế đối với một website.
- Có khá nhiều những framework JavaScript khác nhau ở phía front-end, trong đó tiêu biểu như: ReactJS, Vue.js, Angular.js, Angular2, Meteor.js,…
- Ngôn ngữ lập trình JS được sử dụng ở phía các server với framework như Node.js.
- Có một số database sử dụng ngôn ngữ Javascript dưới dạng kịch bản, đồng thời được coi là ngôn ngữ query như CouchDB, MongoDB,…
- Dùng ngôn ngữ Javascript ứng dụng trong việc xây dựng ứng dụng của Desktop với framework là Electron, tiêu biểu là những ứng dụng tiêu biểu, nổi tiếng như WordPress.com, Atom, Visual Studio Code,…
- Sử dụng ngôn ngữ JS trong việc xây dựng nên các ứng dụng trên điện thoại, đảm bảo đa nền tảng cho Android, hay iOS,… hiệu quả nhằm đáp ứng tốt cho nhu cầu, đòi hỏi khác nhau của người dùng.
So sánh Javascript với các ngôn ngữ lập trình khác
Mỗi ngôn ngữ lập trình khác nhau sẽ mang những đặc điểm khác biệt nhất định. Bởi vậy, khi so sánh Javascript với các ngôn ngữ lập trình khác thì điểm khác biệt lớn nhất chính là tính linh hoạt cao hơn hẳn. Cụ thể như sau:
- Ngôn ngữ Javascript: Ngôn ngữ lập trình này đảm bảo tăng hiệu quả tương tác trên website ở mức tốt nhất khi hoạt động trên các trình duyệt khác của người dùng. Không chỉ vậy, nó cũng được ứng dụng trên thư viện của bên thứ ba với mục đích tăng thêm chức năng cho website dễ dàng mà không cần thông qua code ngay từ ban đầu.
- Ngôn ngữ HTML: Đây là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến được ứng dụng nhiều hiện nay với ưu điểm chính là xây dựng các khối chính của trang web một cách hiệu quả.
- Ngôn ngữ PHP: Ngôn ngữ PHP được sử dụng ở phía server, hoàn toàn khác biệt so với Javascript khi được sử dụng trên các máy client. Thông thường, PHP được sử dụng trong các hệ quản trị nội dung nền PHP, tiêu biểu như WordPress. Ngoài ra nó cũng được ứng dụng để lập trình back-end và tạo ra những kênh để truyền thông tin hiệu quả nhất từ database.
- Ngôn ngữ CSS: nhiệm vụ chính của ngôn ngữ này chính là giúp webmaster có thể xác định được style và ddingj nghĩa tốt nhiều loại nội dung khác nhau. Với ngôn ngữ này, người dùng có thể thực hiện những công việc một cách thủ công với những công cụ có sẵn trong HTML. Tuy nhiên để thực hiện được việc này thì bạn cần lặp đi lặp lại các thành phần đó để có thể sử dụng được ở nhiều nơi khác nhau.
Mong rằng với những thông tin hữu ích từ bài viết, bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về ngôn ngữ lập trình Javascript cũng như ứng dụng ngôn ngữ này một cách hiệu quả. Đừng quên truy cập website FPT Arena để tham khảo thêm các khóa học thiết kế đồ họa chuyên nghiệp nhé.
Viện Đào Tạo Quốc Tế FPT
FPT Arena Multimedia – https://arena.fpt.edu.vn
