Nghệ thuật Mosaic ngày càng được ưa chuộng và ứng dụng nhiều trong đời sống hàng ngày của chúng ta. Vậy Mosaic là gì và tại sao lại có sức hút lớn như vậy? Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé.

Mosaic là gì?

Hiểu đơn giản thì Mosaic là một tác phẩm nghệ thuật hoặc một hình ảnh được tạo nên từ việc kết hợp và sắp xếp những mảnh ghép nhiều màu sắc từ đá, kính,… hoặc các loại vật liệu khác để tạo nên một tổng thể thống nhất. Thông thường, các vật liệu được sử dụng để tạo nên một tác phẩm Mosaic là các chất rắn, bề mặt phẳng, có hình dạng vuông vức như thủy tinh màu, đá, gạch, kính, gương,… Có thể nói, điểm đặc biệt tạo nên giá trị nghệ thuật cũng như sức hút của Mosaic chính là chất lượng vật lý của nguyên liệu kết hợp với kỹ thuật lắp ghép tài hoa của người tạo nên chúng.

Mosaic có thể chỉ đơn giản là sự sắp xếp trang trí họa tiết cho cảnh quan xung quanh trong cuộc sống thường ngày mà bạn dễ dàng bắt gặp như bồn hoa, vỉa hè,… hoặc được kiến tạo thành một tác phẩm nghệ thuật với đầy đủ tiêu chí về nội dung, bố cục, chất liệu, màu sắc. Cũng bởi có tính ứng dụng cao như vậy nên nghệ thuật Mosaic tuy không phải là xu hướng nghệ thuật mới xuất hiện nhưng luôn nhận được sự yêu thích và đánh giá cao.

Nguồn gốc của Mosaic

Từ thiên niên kỷ thứ 3 trước công nguyên, tính đến nay đã trên 4000 năm tuổi, Mosaic đã xuất hiện ở vùng Lưỡng Hà như một loại hình trang trí bắt mắt từ những mảnh ghép bằng đá màu và ngà voi. 1500 năm sau trước công nguyên, nghệ thuật Mosaic gốm ra đời. Tiếp đó, Mosaic đã trở thành một trong những loại hình nghệ thuật phát triển bậc nhất dưới đế chế Ba Tư vào thiên niên kỷ thứ 8 trước công nguyên sau nhiều cuộc biến hóa không ngừng. Trong khoảng thời gian này, Mosaic gốm được ưa chuộng và ứng dụng trong trang trí cung điện và đền thờ. 

Không chỉ dừng lại dưới đến chế Ba Tư, nghệ thuật Mosaic tiếp tục phát triển và ghi dấu ấn sâu sắc đến các nền văn minh La Mã cổ đại và Hy Lạp thời xưa. Vào thời trung cổ, khảm Mosaic trở thành kỹ thuật được sử dụng rộng rãi trong nghệ thuật trang trí, đặc biệt là trang trí nội thất. Từ đó, Mosaic tiếp tục mở rộng phạm vi ảnh hưởng, phát triển cả về kỹ thuật và màu sắc và được ưa chuộng đến tận ngày nay. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp những tác phẩm nghệ thuật hay ứng dụng của Mosaic ở khắp mọi nơi, từ băng ghế công viên, đường đi bộ, trên các đồ vật như gương, chậu hoa, đồ trang sức,… 

Các phương pháp khảm Mosaic

Phương pháp trực tiếp

Để thực hiện khảm Mosaic theo phương pháp này, người thực hiện cần đặt/ dán các vật để khảm lên trên bề mặt hỗ trợ và phù hợp để ứng dụng với các bề mặt ba chiều, hạn chế về chiều cao như chậu hoa, bình, lọ,… hoặc những đồ vật có kích thước nhỏ. Tuy nhiên, phương pháp này sẽ tương đối tốn thời gian và công sức của người làm, yêu cầu độ tỉ mỉ, nhanh tay nhanh mắt bởi chất kết dính (ví dụ: xi măng,…) sẽ nhanh khô và không dùng được nữa.

Phương pháp gián tiếp

Phương pháp này thường được áp dụng khi khảm Mosaic trong các dự án lớn hoặc các vùng ghép có hình dạng cụ thể. Ngoài ra, với băng ghế hoặc mặt bàn thì phương pháp khảm Mosaic gián tiếp cũng được ứng dụng vì sẽ cho kết quả bề mặt láng mịn hơn.

Phương pháp gián tiếp đôi

Đây được đánh giá là phương pháp đòi hỏi kỹ năng tuyệt vời của người làm để tạo nên tác phẩm hoàn chỉnh. Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này chính là cho phép các nghệ sĩ trực tiếp kiểm soát được thành quả cuối cùng, ví dụ như số mảnh ghép cần thiết.

Các thuật ngữ phổ biến trong Mosaic

Dưới đây là tổng hợp một số thuật ngữ phổ biến trong Mosaic:

• Opus Regulatum: Sử dụng một hệ thống lưới với tất cả các vật để khảm (tesserae) thẳng hàng đồng thời theo cả 2 chiều dọc và ngang.
• Opus Circumactum: vật liệu để khảm được đặt chéo theo hình quạt hoặc hình bán nguyệt.
• Opus Tessellatum: Vật để khảm được sắp xếp theo chiều dọc hoặc chiều ngang nhất định (lưu ý chỉ theo một chiều duy nhất) và thường lớn hơn khoảng 4mm, được ứng dụng nhiều trong khảm tranh Hy Lạp và La Mã.
• Opus Vermiculatum: vật để khảm được đặt dọc theo các đường nét của hình ảnh và mô tả hình thức của nó. 
• Opus Palladuanum: Vật để khảm được sắp xếp theo hình dạng bất thường và không xác định mô hình cố định.
• Opus Classicum: Kết hợp giữa Opus Vermiculatum và Opus Regulatum hoặc Opus Tessellatum.

Mong rằng với những thông tin hữu ích từ bài viết, bạn đọc có thể hiểu hơn về nghệ thuật Mosaic cũng như những điều thú vị xoay quanh nó. Đừng quên truy cập website https://arena.fpt.edu.vn/ để tham khảo thêm những bài viết thú vị về các loại hình nghệ thuật khác nhé.